2016

Εισαγωγή - Πρόλογος

Ο μυθικός Βασιλιάς της Μεσοποταμίας Γκιλγκαμές κατά πάσα πιθανότητα έζησε και βασίλευσε κατά το πρώτο μισό της Τρίτης Χιλιετίας π.Χ στην πολυτάραχη αυτή περιοχή του πλανήτη μας. Η υποτιθέμενη περίοδος βασιλείας του πιστεύεται πως ήτανε γύρω στο 2500 π.Χ., 400 χρόνια, τουλάχιστον, νωρίτερα από τις αρχαιότερες γραπτές πηγές. Όμως η αρχαιολογική σκαπάνη στην περίπτωση αυτή έπραξε κάτι ανάλογο με την περίπτωση της εξίσου Μυθικής Τροίας και του ομώνυμου πολέμου. Ξεκαρφίτσωσε τον Γκιλγκαμές από το κάδρο του μύθο και τον εναπόθεσε σε κείνο της ιστορίας.
Giglgamesh

Η ανακάλυψη λοιπόν πρόσφατων αρχαιολογικών ευρημάτων που συνδέονται κυρίως με το βασιλιά 'Αγκα της πόλης Κις, ο οποίος αναφέρεται μες στο έπος, αποτέλεσαν ενδείξεις και ο Γκιλγκαμές να 'τανε ένα ιστορικό πρόσωπο και ο μύθος του να εξιστορεί, αλληγορικά διάφορα γεγονότα της άγνωστης εκείνης εποχής. Το Έπος του Γκιλγκαμές, αποτελεί μια ποιητική παράδοση, στην αρχή προφορική, που μετά από κάποιους αιώνες απετέλεσε τον πυρήνα ενός ποιητικού κύκλου σε σουμερική γλώσσα. Οι μεταγενέστεροι ποιητές του Ακκάδ εμπνεύστηκαν ένα έπος όπου στη πληρέστερη μορφή του, (όπως έχει διασωθεί), περιείχε δώδεκα άσματα.Το έπος αυτό περιλαμβάνει και τον περίφημο μύθο του Κατακλυσμού των Σουμερίων, με ήρωα τον Ουτναπιστίμ. Συγκεκριμένα, η εντεκάτη πινακίδα αναφέρεται στο μύθο του Κατακλυσμού, ο οποίος αντλεί και τα περισσότερα στοιχεία του από το Έπος του Ατραχάσις. Κάποιες φορές προσέθεταν και μια δωδέκατη πινακίδα στο υπόλοιπο έπος, που αποτελούσε τη συνέχεια της εντεκάτης, αλλά σίγουρα ήταν μεταγενέστερη από τις υπόλοιπες, καθώς έχει διαφορετικό στυλ γραφής και δεν ακολουθεί την αλληλουχία των υπόλοιπων πινακίδων. Η βασική ιστορία περιστρέφεται γύρω από τη σχέση φιλίας που αναπτύσσεται ανάμεσα στο βασιλιά Γκιλγκαμές και τον Ενκίντου, έναν ημιάγριο άνθρωπο που γίνεται φίλος του βασιλιά και μαζί αναλαμβάνουν ριψοκίνδυνες αποστολές, ενώ δίνει μεγάλη σημασία και στο συναίσθημα απώλειας που διακατέχει τον Γκιλγκαμές μετά το θάνατο του Ενκίντου.

Πάντως, ό,τι να έχει συμβεί, ο μύθος του Γκιλγκαμές, του βασιλιά της πόλης της Μεσοποταμίας, Ουρούκ, της οποίας τα ερείπια έχουν εντοπιστεί στο σημερινό Ιράκ, που σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις ήταν τρισέγγονος του Νώε, περιγράφει περιπέτειες που πλάθουν ένα εξαιρετικό έπος το οποίο μάλιστα θεωρείται και το παλαιότερο ποίημα της ανθρωπότητας. Στην αφήγησή του διαπλέκονται δεκάδες ιστορίες, πολλές από τις οποίες εμφανίζονται στις μυθολογίες ύστερων λαών, όπως οι Έλληνες και οι Εβραίοι και αποτέλεσαν την βάση και την πρώτη ύλη για όλες της επόμενες μυθοπλασίες που γνωρίζουμε, "Κατακλυσμός του Νώε" Οδύσεια", κλπ.

Στο τέλος θα βρείτε ένα ενεργό σύνδεσμο για όλους όσους που επιθυμούν να μεταφορτώσουν το έργο σε μορφή .pdf για ανάγνωση εκτός σύνδεσης.

Ηωάνης Αρκουλής - Αρκολέων

Μεταφορτώστε το αρχείο γιά ανάγνωση εκτός σύνδεσης από εδώ: Το Έπος του Γκιλγκαμές

Κάποια στιγμή κατά την περίοδο γύρω από 2400 π.Χ., έζησε και έδρασε κατά πάσα πιθανότητα στη πανέμορφη μεγαλόνησο των Κυκλάδων, τη Νάξο μας, ένας σπουδαίος αρχαίος Κυκλαδίτης γλύπτης ο επονομαζόμενος σήμερα Δάσκαλος Schuster. Σκάλιζε  χρησιμοποιώντας ως πρώτη ύλη το χιονόλευκο Ναξιακό Μάρμαρο μοναδικής κομψότητας γυναικείες μορφές, Κυκλαδικά Ειδώλια. Οι μελετητές έχουν ταυτοποιήσει πάνω από μια ντουζίνα διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα, γλυπτά έργα κυρίως, σε αυτόν. Όλες οι μορφές έχουν ως κοινό χαρακτηριστικό τους το κεφάλι το οποίο καταλήγει σε ένα πλατύ καμπυλωτό μέτωπο της οποίας η κορυφογραμμή καταλήγει σε σχήμα ημισελήνου. Η δεσπόζουσα μύτη είναι μακρά και αετείος, ενώ μεγάλη έμφαση δίνεται, σχεδόν πάντα, στην χαρακτηριστική τόνωση των γονάτων. Στοιχείο της υπογραφής του εν λόγω σπουδαίου άγνωστου καλλιτέχνη, Δάσκαλου Schuster είναι η προτίμησή του να δείχνει πάντοτε μια ελαφρά διόγκωση της κοιλιάς, που ίσως δηλώνει εγκυμοσύνη σε πρώιμο όμως στάδιο.

Όπως συμβαίνει με όλους τους καλλιτέχνες σε αυτή την πρώιμη ελληνική περίοδο, το πραγματικό όνομα του Δάσκαλου Schuster μας είναι άγνωστο, και προσδιορίζεται μόνο από το ύφος και την μορφή των εκπληκτικών έργων του. Ο γλύπτης πήρε τελικά το όνομα του από μία Πρωτοκυκλαδική φιγούρα που ανήκε μέχρι το 2010 στην ιδιωτική αρχαιολογική συλλογή Schuster, το οποίο μάλιστα είναι και το μόνο ακέραιο επιζών Κυκλαδικό Ειδώλιο του εν λόγω καλλιτέχνη.

Το 2010 δημοπρατήθηκε από τον Οίκο Cristies το εν λόγω μοναδικό ακέραιο κυκλαδικό ειδώλιο του Δάσκαλου Schuster έναντι του ποσού των 16.882.000$ ξεπερνώντας κατά πολύ την αρχική τιμή εκκίνησης του που ήταν 3.000.000$, σε ιδιώτη άγνωστο συλλέκτη.

Δυστυχώς άλλο ένα αριστούργημα της αρχαίας Ελληνικής Τέχνης έμελλε να μείνει εκεί μακριά στα ξένα. Δυστυχώς, προσωπικά δεν μπορούσα και δεν μπορώ να το επαναπατρίσω όσο κι αν κλαίει και σπάραζει, ειλικρινά, η ψυχή μου.  Όμως… μπορώ να κάνω κάτι άλλο, να το προσφέρω, (συγνώμη αλλά πρώτα στον εαυτό μου), σε όλους εσάς σμιλεμένο πάλι στην ίδια ποιότητα μαρμάρου με το αρχικό και σε αυθεντικό, κατά δύναμιν, αντίγραφο του πρωτοτύπου, αφού η όλη εργασία έγινε κατόπιν μελέτης κάποιον ολίγων φωτογραφιών που αλιεύθηκαν στο διαδίκτυο.

Ελπίζω να σας αρέσει το τελευταίο έργο του… Master Arkoulis – Arkoleon



Ηωάνης Αρκουλής - Αρκολέων



Συνέχεια από το Α' Μέρος 

Του Περικλή Ροδάκη συγγραφέα Ιστορικού

Χρόνος 23ος 1η του μήνα της τρίτης εποχής 21η ημέρα, ημέρα της γιορτής της πραγματικά νέας
σελήνης(35). Ο βασιλιάς φάνηκε με την αυγή. Μίλησε σ' όλο το στρατό να περάσει... Η μεγαλειότητα του προχώρησε μπροστά πάνω σε ένα ωραίο χρυσό και στολισμένο μ' όλα τα βασιλικά όπλα για μάχη, έμοιαζε σαν τον Ώρο, τον Παντοδύναμο στα Όπλα, έτοιμος για δράση σαν τον Μοντού των Θηβών, όταν ο πατέρας του Άμμωνα έκανε πανίσχυρα τα μπράτσα του. Η νότια πτέρυγα του στρατού της αυτού μεγαλειότητας ήταν στο νότιο λόφο [του μικρού ποταμού] Κίνα και η βόρεια πτέρυγα βρισκόταν βόρεια της Μεγιδδώ, ενώ η αυτού μεγαλειότητα βρισκόταν στο κέντρο, ο Άμμωνας να προστατεύει το σώμα του στη μάχη και τη δύναμη του στο να προστατεύει τα μέλη του.

Εκείνη τη στιγμή η μεγαλειότητα του κυριαρχούσε πάνω σ' αυτούς ως επικεφαλής του στρατού του. Και κείνοι είδαν τη μεγαλειότητα του να κυριαρχεί πάνω τους και έφυγαν τρέχοντας προς [τη] Μεγιδδώ με τρομαγμένα πρόσωπα. Εγκατέλειψαν τα άλογα τους και τα χρυσά και ασημένια τους πολεμικά άρματα, έτσι που ο καθένας θα μπορούσε να τα σύρει μαζί του μέσα στην πόλη δένοντας τα στα ρούχα τους. Σε λίγο οι άνθρωποι είχαν κλείσει πίσω τους τις πόρτες, αλλά άφησαν έξω τα ρούχα τους και προσπαθούσαν να τα πάρουν στην πόλη. Και τότε αν ο στρατός της αυτού μεγαλειότητας δεν αρνούνταν να συλλάβουν τον εχθρό, θα μπορούσαν να έχουν [καταλάβει] τη Μεγιδδώ εκείνη τη στιγμή, ενώ ο άθλιος εχθρός του Καντές και άθλιος εχθρός αυτής της πόλης θα είχαν εκδιωχθεί πολύ γρήγορα και θα είχαν καταφύγει στις πόλεις τους, επειδή ο φόβος της αυτού μεγαλειότητας θα είχε μπει [στα σώματα τους], τα μπράτσα τους θα παρέλυαν γιατί το φιδι-διάδημά του θα τους είχε τρομάξει.

Τότε τα άλογα τους και τα χρυσά και ασημένια τους πολεμικά άρματα αρπάχθηκαν σαν εύκολη λεία. Πολλοί από τους στρατιώτες είχαν πέσει μπρούμυτα σαν ψάρια πιασμένα στα δίχτυα, ενώ ο νικηφόρος στρατός της μεγαλειότητας του μετρούσε τα λάφυρά του. Τότε πιάστηκε και η σκηνή του εκείνου του άθλιου εχθρού που ήταν δουλεμένη [με ασήμι]... Όλος ο στρατός γλεντούσε από χαρά και υμνούσε τον Άμμωνα [για αυτή τη νίκη] που έδωσε στο γιο του αυτήν την ημέρα. Υμνούσαν τη μεγαλειότητα του και εξυμνούσαν τις νίκες του. Ύστερα παρουσίασαν τη λεία που είχαν συγκεντρώσει: Κομμένα χέρια, ζωντανούς αιχμαλώτους, άλογα και χρυσά και ασημένια πολεμικά άρματα, σωστά καλλιτεχνήματα.

[Ύστερα η μεγαλειότητα του απευθύνθηκε] στο στρατό του μ' αυτά τα λόγια: «Αιχμαλωτίστε τους [πραγματικά] νικηφόρε [μου στρατέ]. Προσέχετε [σ' αυτήν την πόλη] έχουν κλειστεί [όλες οι ξένες χώρες].

Υπό τις διαταγές του βασιλιά, αυτήν την ημέρα υπάρχουν τόσοι ξένοι ηγεμόνες από κάθε [βόρεια] χώρα κλεισμένα μέσα σ' αυτήν την πόλη. Με την κατάληψη της Μεγιδδώ είναι σαν να καταλάβατε χιλιάδες πόλεις. Καταλάβατέ την, σταθερά, σταθερά!

Δόθηκαν διαταγές στους διοικητές του στρατού να εξασφαλίζουν εφόδια για τις μονάδες του και να πληροφορήσουν κάθε άνδρα για τη θέση που κατέχει. Να μετρήσουν [αυτήν την πόλη] που έχει ένα μεγάλο ξύλινο περίφραγμα κανομένο από χοντρούς κορμούς φρεσκοκομμένου δέντρου, ενώ η μεγαλειότητά του βρίσκεται σ' ένα οχυρό ανατολικά της πόλης που επιτηρεί την πόλη αυτή ... [ που περιβάλλεται ολόγυρα] από τείχη... με τα περιβάλλοντα τείχη. Το όνομά της είναι. Το όνομα τους ήταν «Άνθρωπος φρουρός του Βασιλιά είναι φράκτης των Ασιατών». Απευθύνθηκε στους ανθρώπους που είχαν τοποθετηθεί φρουρά στο περίγραμμα της αυτού μεγαλειότητας το είπε: «Να είσαστε αποφασιστικοί! Αποφασιστικοί! Να είσαστε άγρυπνοι! ...η μεγαλειότητα του... Να μην επιτρέψετε [σε κανένα] απ' αυτούς [να μην επιτρέψετε να] διαφύγει κανένας έξω από τα τείχη εκτός αν τους κτυπήσουν την πόρτα απέξω από το οχυρό». (36)

Τώρα ότι έκανε σ' αυτήν την πόλη η αυτού μεγαλειότητα και στο άθλιο εχθρικό στρατό καταγράφονται πιο κάτω κατά ημέρα, κατά χωριστές εκστρατείες και κατά προσωπική δράση των ηγετών του [στρατού]... Όλα [είναι] καταγραμμένα σε ρόλους δέρματος και βρίσκονται σήμερα στο ναό του Άμμωνα.

Ύστερα οι ηγεμόνες των ξένων κρατών ήρθαν με τις φουσκωμένες του κοιλιές για να φιλήσουν το χώμα της ένδοξης αυτού μεγαλειότητας και να παρακαλέσουν για κάποια γι' αυτούς, επειδή ο βραχίονας του είναι πολύ μεγάλος, γιατί η ανδρεία του Άμμωνα ήταν πολύ μεγάλη [ενώ σε κάθε] ξένη [χώρα] ...όλοι οι ηγεμόνες που χάρη στη γενναιότητα της μεγαλειότητας του ήρθαν φέρνοντας τους φόρους υποτέλειας σε ασήμι, χρυσό, λαπίς, λαζουλί, τουρκουάζ, αλλά έφεραν και σιτάρια κρασιά, μεγάλα και μικρά ζώα για το στρατό της αυτού μεγαλειότητας. Μια μικρή ομάδα έφερε φόρους από το μακρινό νότο. Και τότε η αυτού μεγαλειότητα όρισε ηγεμόνες ξανά [για κάθε πόλη]...

Ο κατάλογος με τα λάφυρα που ο στρατός της αυτού μεγαλειότητας από την πόλη της Μεγιδδώ: 340 ζωντανοί αιχμάλωτοι και 83 χέρια, 2.041 άλογα, 193 πουλάρια, 6 επιβήτορες ίπποι και... πουλαράκια, ένα πολεμικό άρμα δουλεμένο με χρυσό, και με ένα χρυσό σώμα που ανήκε στον εχθρό, ένα ωραίο πολεμικό άρμα με χρυσό, που ανήκε στον ηγεμόνα της Μεγιδδώ... 892 άρματα μάχης - σύνολο 924 ένας χάλκινος θώρακας που ανήκε στον ίδιο εχθρό, έναν ωραίο χάλκινο θώρακα που ανήκε στον ηγεμόνα της Μεγιδδώ και 200 δερμάτινους θώρακες που ανήκαν σ' αυτόν τον άθλιο στρατό, 502 τόξα και 7 κοντάρια από ξύλο μερού στολισμένα με ασήμι σκηνής αυτού του εχθρού.

Ακόμα ο στρατός [της αυτού μεγαλειότητας] πήρε μεγάλα ζώα ...387...1.929 αγελάδες, 2.000 γίδια και 20.500 πρόβατα.

Κατάλογος με όσα πήρε μετά από το βασιλιά, από τις αποθήκες του νοικοκυριού αυτού του εχθρού που ήταν στο Γιανοάμ, Νουγές και Χερενκερού (37) μαζί με την κυριότητα αυτών των πόλεων που έγιναν υποτελείς... 38 [μαρυανού] (38) που ανήκαν σ' αυτές 84 παιδιά από εκείνο τον εχθρό και τους ηγεμόνες που ήταν μαζί με τα παιδιά τους και 103 συγχωρημένα άτομα που έφυγαν από τον εχθρό εξαιτίας της πείνας: συνολικά 2.503 εκτός από αγγεία από πολύτιμη πέτρα και χρυσό και διάφορα αγγεία ... μια μεγάλη στάμνα ακουνού Συριακής κατασκευής, στάμνες, γαβάθες πιάτα, διάφορα αγγεία για ποτά, μεγάλα καζάνια [χ+] 17 μαχαίρια συνολικά 1784 ντέμπεν (39) χρυσάφι σε δίσκους για επεξεργασία και άφθονο ασήμι σε δίσκους- 995 ντέμπεν και ένα Κιντέι (40), ένα ασημένιο άγαλμα σε μορφή... [ένα άγαλμα]... με χρυσό κεφάλι, τρία μπαστούνια περπατήματος με ανθρώπινα κεφάλια, 6 κινητές καρέκλες του εχθρού από ελεφαντόδοντο έβενο και από ξύλο καρόμπ δουλεμένες με χρυσό και 6 σκαμνάκια που ανήκαν σ' αυτές 6 μεγάλα τραπέζια από ελεφαντοστό και ξύλο καρόμπ, δουλεμένο με χρυσάφι και από κάθε είδος πολύτιμη πέτρα στη μορφή κέρκερ (41) δουλεμένο ολοκληρωτικά με χρυσό, τα κεφάλια του από λαπίς [λαζουλί] ... μπρούτζινα αγγεία και πολλά ρούχα από τον ίδιο χώρο. Ύστερα τα χωράφια χωρίστηκαν σε καλλιεργήσιμα και δόθηκαν στους επιθεωρητές των ανακτόρων- ζωή, ευτυχία και υγεία να τους χαρίζει! - με σκοπό να συγκεντρώσουν τη σοδειά. Κατάλογος της σοδειάς που η αυτού μεγαλειότητα πήρε από τα καλλιεργημένα χωράφια της Μεγιδδώ 207.300 [χ+] σακιά σε σιτάρι πέρα από εκείνα που κόπηκαν για χορτονομή από το στρατό της αυτού μεγαλειότητας.

Βιβλιογραφία
1.       Στον τάφο του Άμμωση Α' αναφέρεται ένας κατάλογος εννέα νέων και δέκα κοριτσιών που ήταν λεία του. Σ' αυτούς έδωσε γη από τα βασιλικά κτήματα ίση με 70 αήρ (1 αήρ = με 640 τ. μίλια).
2.       Ο Σεκνέν Ρέ είναι Φαραώ της 17ης δυναστείας.
3.       Τον Φαραώ Άνω και Κάτω Αιγύπτου.
4.        Άμμωση Α’
5.        Κρεβάτι-αιώρα (κούνια).
6.        Το πολεμικό άρμα είχε εισαχθεί στην Αίγυπτο από τους Υξώς (Υκσώς).
7.       Οι Αιγύπτιοι συνήθιζαν να κόβουν το κεφάλι του νεκρού εχθρού τους.
8.       Στα Ν. της Αύαρης. Σημαίνει ότι είχαν υποχωρήσει Ν. της πόλης.
9.       Πλάι στην πόλη στα νερά του Νείλου μέρος που το κρατούσαν οι Αιγύπτιοι.
10.   Στον κατάλογο των αιχμαλώτων του Άμωση υπάρχει κατάλογος με δούλες τα ονόματα 19 γυναικών που έγιναν δούλες, όλες Αιγύπτιες αλλά και μερικές μη Αιγύπτιες, όπως η Παλάμ η Ασιάτισσα, η Ταμούτζ που είναι θηλυκό του Άμος και της Ιστάρ Ούμμι, που σημαίνει «μητέρα μου είναι η Ιστάρ».
Βρίσκεται στο Ν.Δ. άκρο της Χαννάν στην περιοχή της φυλής Συμεών.
11.    Ίσως στα όρια της σημερινής Τέλ-Ελ-Φαράν.
12.   Εννοεί γενικά τη Συρία-Παλαιστίνη.
13.   Στα δύο ποτάμια, εννοεί την περιοχή του Ευφράτη.
14.   Υποχώρησε.
15.   Μόνο στα χρόνια της 18ης δυναστείας οι Αιγύπτιοι μιλάνε για το «στρατό μας».
16.   Στα λάφυρα της Μαασαρά αναγράφεται και το ξανάνοιγμα των λατομείων, για να χρησιμοποιηθούν από κάποιο ιερό. Σε ένα μέρος της επιγραφής αναφέρεται «Οι πέτρες σέρνονταν από τα ζώα που έφεραν ύστερα από τις νίκες από ξένες χώρες» οι ονομασίες Ντιάχι και Φεννχού αφορούν τη Φοινίκη που άπλωνεται στα παράλια της Παλαιστίνης και περιλαμβάνει και τα υψώματα στα Β. της Παλαιστίνης.
17.   17.Στον τάφο του Άμμωση Α' αναφέρεται ένας κατάλογος εννέα νέων και δέκα κοριτσιών που ήταν λεία του. Σ' αυτούς έδωσε γη από τα βασιλικά κτήματα ίση με 70 αήρ (1 αήρ = με 640 τ. μίλια).
18.   Ο Σεκνέν Ρέ είναι Φαραώ της 17ης δυναστείας.
19.   Τον Φαραώ Άνω και Κάτω Αιγύπτου.
20.   Άμμωση Α’
21.   Κρεβάτι-αιώρα (κούνια).
22.   Το πολεμικό άρμα είχε εισαχθεί στην Αίγυπτο από τους Υξώς (Υκσώς).
23.   Οι Αιγύπτιοι συνήθιζαν να κόβουν το κεφάλι του νεκρού εχθρού τους.
24.   Στα Ν. της Αύαρης. Σημαίνει ότι είχαν υποχωρήσει Ν. της πόλης.
25.   Πλάι στην πόλη στα νερά του Νείλου μέρος που το κρατούσαν οι Αιγύπτιοι.
26.   Στον κατάλογο των αιχμαλώτων του Άμωση υπάρχει κατάλογος με δούλες τα ονόματα 19 γυναικών που έγιναν δούλες, όλες Αιγύπτιες αλλά και μερικές μη Αιγύπτιες, όπως η Παλάμ η Ασιάτισσα, η Ταμούτζ που είναι θηλυκό του Άμος και της Ιστάρ Ούμμι, που σημαίνει «μητέρα μου είναι η Ιστάρ».
27.   Δηλαδή τρεις μέρες μετά την άφιξη τους στην Γιεχέμ.
28.   Δηλαδή το λάβαρο του Άμμωνα Ρά.
29.   Δηλαδή ακολούθησαν το μονοπάτι που οδηγεί στον κάμπο της Μεγιδδώ.
30.   Από τη στενή διάβαση προς τη Μεγιδδώ.
31.   Το Κίνα είναι μικρό ποταμάκι στα Ν. της Μεγιδδώ που υπάρχει και σήμερα.
32.   Δηλαδή ήταν μεσημέρι οπότε το ηλιακό ρολόι άρχισε νέο κύκλο. Έτσι οι Αιγύπτιοι έφτασαν στον Κάμπο της Μεγιδδώ επτά ώρες πριν να φτάσει και η οπισθοφυλακή και έτσι να είναι σε θέση ο Τούθμωσης να αρχίσει τον πόλεμο.
33.   Δηλαδή ο Φαραώ.
34.   Η βασιλική διαμονή πρέπει να είναι υπέροχη.
35.   Η μάχη πρέπει να έγινε στις 12/5/1468.
36.   Στους Ασιάτες επιτρεπόταν η έξοδος μόνο αν τους φώναζαν οι Αιγύπτιοι.
37.   Πρόκειται για ορεινές περιοχές της Β. Παλαιστίνης και της Ν. Συρίας.
38.   Τα μαρυανού ήταν πολεμιστές ή αξιωματούχοι στις περιοχές στης Ασίας.
39.   Το ντέμπεν είναι μονάδα βάρους. Και ίσως να λογαριάζονται σε ασήμι.
40.   Μέτρο βάρους αλλά δεν ξέρουμε σε τι αντιστοιχίες.
41.   Άγνωστο είδος ξύλινο αντικείμενο.
Του Περικλή Ροδάκη συγγραφέα Ιστορικού

Η μάχη της Μεγιδδώ είναι η περίφημη Αρμαγεδδών που αναφέρεται στην Αποκάλυψη του Ιωάννη ως η έσχατη μάχη που θα κριθούν οι άνθρωποι στη Δευτέρα Παρουσία. Η μάχη της Μεγιδδώ θεωρήθηκε ως καταλυτική ενός κόσμου. Και αυτή χρησιμοποιεί στην Αποκάλυψη ο Ιωάννης σαν εικόνα της μάχης που θα κρίνει τη Δευτέρα Παρουσία.

Το κείμενο που παραθέτουμε είναι ένα είδος «αυτοβιογραφικού» κειμένου ενός κατώτερου αξιωματούχου της Άνω Αιγύπτου που έκανε καπετάνιος σε πλοίο του Νείλου στα χρόνια που Φαραώ είναι ο Άμωσης (Άχμωσις) Α’ (κάπου μεταξύ του 1570 και του 1545 π.Χ.). ο Άμωσης είναι ο τελευταίος Φαραώ της 17ης δυναστείας ή ο πρώτος της 18ης. Άλλοι το κατατάσσουν στην πρώτη και άλλοι στην δεύτερη δυναστεία. Ο ίδιος πήρε μέρος και στις εκστρατείες του Τούθμωση Α’(1528-1510 π.Χ.). Και ο Αιγύπτιος που κατέγραψε όλα όσα αναφέρονται πιο κάτω λέγεται επίσης Άμωσης (Άχμωσις).

Ο διοικητής του πληρώματος ενός πλοίου, ο Άμωσης, γιος Εμπέν, ο θριαμβευτής σας λέω: Μιλώ σε σας, σ' όλη την ανθρωπότητα για να μάθετε την τύχη που γνώρισα. Έχω τιμηθεί με χρυσό εφτά φορές μπροστά σ' ολόκληρη τη χώρα και για τον ίδιο λόγο έλαβα αρσενικούς και θηλυκούς δούλους, πράγματα που τα έχω επενδύσει σε πάρα πολλά χωράφια (1). Η φήμη ενός γενναίου άντρα που αποκτήθηκε με τα έργα του δεν πρόκειται να σβήσει ποτέ σ' αυτή τη χώρα. Και μιλάει με αυτά τα λόγια.

Μεγάλωσα στην πόλη Ελ-Κάμπ ο πατέρας μου ήταν στρατιώτης του βασιλιά της Άνω και Κάτω Αιγύπτου Σενκέν Ρέ! (2) Το όνομα του ήταν Μπέμπε και ήταν γιος της Ροονέτ. Ύστερα υπηρέτησα και εγώ ως στρατιώτης στη θέση του στο πλοίο «Άγριος Ταύρος» στα χρόνια του αφέντη των Δύο Χωρών, Νέμπεχτί Ρέ (3) του θριαμβευτή (4) όταν ήμουν ακόμα παιδί, πριν να νυμφευτώ γυναίκα, και κοιμόμουνα σε δικτυωτή αιώρα (5). Αλλά όταν έστησα το δικό μου σπιτικό, πέρασα στο πλοίο «Βόρειος» επειδή ήμουνα γενναίος. Έτσι συντρόφευα τον Ανώτατο Άρχοντα - ο θεός να του χαρίζει ζωή, ευδαιμονία και υγεία - πεζός ακολουθώντας το πολεμικό του άρμα (6) στην εκστρατεία. Όταν πολιορκούσαμε την πόλη Άβαρη, έδειξα γενναιότητα ως πεζός μπροστά στη Μεγαλειότητά του τότε τοποθετήθηκα στο πλοίο «Εμφάνιση στη Μέμφιδα». Τότε πολέμησα με το πλοίο στο κανάλι Πά-Ντιένκου της Άβαρης. Τότε έπιασα έναν αιχμάλωτο και του έκοψα το κεφάλι (7). Το γεγονός έγινε γνωστό στον βασιλιά από τον κήρυκα και εκείνος μου έδωσε το χρυσό παράσημο γενναιότητας. Ύστερα ξαναπολέμησα σ' αυτό το μέρος και τη φορά αυτή σκότωσα έναν άλλο από τους εχθρούς και του έκοψα το κεφάλι και μου δόθηκε ξανά το χρυσό παράσημο.

Ύστερα πολέμησε στην Αίγυπτο που είναι νότια αυτής της πόλης (8). Τότε έπιασα έναν ζωντανό αιχμάλωτο. Κατέβηκα στο νερό- είχε δίπλα από την πόλη (9)-, διέσχισα το νερό και τον κατέβασα κάτω. Έκανα αναφορά στον κήρυκα του βασιλιά. Για το γεγονός αυτό πήρα και άλλο χρυσό παράσημο. Τότε λεηλατήθηκε η Άβαρη. Πήρα και εγώ λάφυρα από εκεί: έναν άντρα και τρεις γυναίκες συνολικά τέσσερα άτομα. Και ο βασιλιάς μου τους παραχώρησε για δούλους μου (10).

Ύστερα πολιορκήθηκε η Σαρουχέν για τρία χρόνια (11). Ύστερα η μεγαλειότητα του τη λεηλάτησε. Πήρα και γω λεία από εκεί: Δύο γυναίκες και ένα υποθήκευμα. Μου ξαναδόθηκε το χρυσό παράσημο και η λεία μου δόθηκε για δούλους μου. Αφού η μεγαλειότητά του σκότωσε τους Ασιάτες έπλευσε γρήγορα προς το νότο στο Χέντι-Χεν νεφέρα... Ύστερα από αυτό (ο Τούθμωσης Α’) προχώρησε προς τη Ρετενού (12) για να ησυχάσει τον κόσμο στις ξένες χώρες. Η μεγαλειότητα του έφτασε στο Ναχαρίου (13) και η μεγαλειότητα του- ο θεός να του χαρίζει ζωή ευτυχία και υγεία- ανακάλυψε ότι ο εχθρός (14) εγκατέλειψε το πεδίο της μάχης. Και τότε η μεγαλειότητα του έκανε μεγάλη σφαγή σ' αυτούς. Αμέτρητοι ήταν οι ζωντανοί αιχμάλωτοι που συνέλαβε η μεγαλειότητά του μετά τη νίκη του.
Εγώ τότε ήμουνα στην εμπροσθοφυλακή του στρατού μας (15) και η μεγαλειότητα του είδε πόσο γενναίος είμαι. Έπιασα ένα ολόκληρο άρμα με το άλογο και κείνον που ήταν πάνω ζωντανό. Και το παρουσίασα στη μεγαλειότητά του, και κείνος μου έδωσε και πάλι το χρυσό παράσημο(16).

Η ασιατική εκστρατεία του Τούθμωση Γ' 

(Η μάχη της Μεγιδδώ)

Ο Τούθμωσης Γ' γύρω στα (1490-1436 π.Χ.) είναι ο Φαραώ κατακτητής που δημιούργησε μια Ισχυρή Αιγυπτιακή Αυτοκρατορία που κράτησε κοντά ένα αιώνα. Για είκοσι χρόνια έκανε εκστρατείες στην Ασία σχεδόν κάθε χρόνο. Μερικές από τις εκστρατείες του είχαν για συνέπεια σκληρή μάχη, ενώ οι άλλες ήταν απλός περίπατος επίδειξης δύναμης. Έχουμε λεπτομερή περιγραφή της μάχης που έγινε στη Μεγιδδώ της Παλαιστίνης όπου ο Τούθμωσης Γ’ χτύπησε την κύρια δύναμη των Ασιατών δηλαδή των (Υξώς) που είχαν εκδιωχθεί από την Αίγυπτο και είχαν εδραιωθεί στην Παλαιστίνη. Το «Χρονικό» της μάχης της Μεγιδδώς ήταν χαραγμένο στα τείχη του ιερού του Κάρνακ, αφιερωμένη στο θεό Άμμωνα Ρά που τους χάρισε τη νίκη.
Ο Ώρος ο Πανίσχυρος Ταύρος εμφανίστηκε στις Θήβες (ο Τούθμωσης Γ’).

Η μεγαλειότητα του διέταξε να γράφουν[ οι νίκες του που του χάρισε ο πατέρας του Άμμωνας πάνω] σε μνημείο στο ιερό που η εξοχότητα του κατασκεύασε [ για τον πατέρα του Άμμωνα, με σκοπό να καταγραφεί] κάθε ξεχωριστή εκστρατεία με τη λεία που [ η μεγαλειότητα του] έφερε [από εκεί και τις οφειλές] κάθε [ ξένης χώρας που ο πατέρας του Ρά του χάρισε. Τον 22ο χρόνο, τέταρτο μήνα της δεύτερης εποχής και την 25η ημέρα (17). [Η μεγαλειότητα που πέρασε το οχυρό] Σίλε (18) κατά την πρώτη νικηφόρα εκστρατεία [που έκανε η εξοχότητά του για να εκτείνει ] τα σύνορα της Αιγύπτου με τη γενναιότητα [τη νίκη, τη δύναμη και τη δικαίωση της]. Και αυτό κράτησε [πολλά] χρόνια... λεηλάτησε κατά τη διάρκεια των οποίων όλοι οι άνθρωποι έγιναν [υποτελείς] του... Αλλά λίγο μετά η φρουρά που βρισκόταν σ' αυτήν την πόλη του Σαρούχεν κινήθηκε από το Ιούρσα ως το άλλο άκρο της γης (19), επειδή όλη η η είχε ξεσηκωθεί εναντίον της μεγαλειότητάς του.

Τον 23ο χρόνο την πρώτη του μήνα της τρίτης εποχής την τέταρτη ημέρα από τη γιορτή της στέψης του βασιλιά - και έφτασε μακριά στην πόλη «Αυτή που κατέλαβε ο Κύριος» [από την οποία βγαίνει το Συριακό όνομα] Γάζα(20).

[Χρόνος 23ος] 1η του μήνα της τρίτης εποχής ημέρα 5η αναχώρησε από αυτό το μέρος με γενναιότητα [νικηφόρα] με όλη του τη δύναμη και με πλήρη δικαίωση με σκοπό να ανατρέψει αυτόν τον άθλιο εχθρό (21) και να επεκτείνει τα όρια της Αιγύπτου, με βάση τις διαταγές του πατέρα του Άμμωνα Ρά [του γενναίου] και νικηφόρου ότι θα τον νικούσε. 

Χρόνος 23ος, 1η του μήνα της τρίτης εποχής, 16η (22) ημέρα βρισκόταν μακριά στην πόλη Γιεχέμ. [Η μεγαλειότητά του] έδωσε διαταγή να συγκεντρωθεί ο νικηφόρος στρατός του και τους είπε τα εξής: «Αυτός [ο άθλιος] εχθρός του Καντές έφτασε εδώ και κατέλαβε, τη Μεγιδδώ. Και βρίσκεται [εδώ] αυτή τη στιγμή. Συγκέντρωσε γύρω του τους ηγεμόνες [όλων] των ξένων χωρών που ήταν υποτελείς στην Αίγυπτο και τους ηγεμόνες από τις μακρινές χώρες σαν εκείνες της Ναραχίμ και των Μι[ταννίζ] και ανάμεσα τους οι Χουρρού (Χουρρίτες), ο Κόντ, με τα άλογα τους και τους στρατούς τους και [τους λαούς τους] και είπε -έτσι έγινε γνωστά- θα περιμένω [εδώ] στη Μεγιδδώ [να] να πολεμήσω ενάντια στη μεγαλειότητα του. Μπορείτε να μου πείτε [τι λέει η καρδιά σας];» (23)

Και αυτοί είπαν μπροστά στη μεγαλειότητά του: « Και γιατί θα πρέπει να προχωρήσουμε σ' αυτό το [δρόμο] που είναι τόσο στενός; Μας [είπαν] ότι ο εχθρός βρίσκεται εδώ και μας περιμένει [στο απέναντι μέρος και εκεί] γίνεται όλο και πιο πολυάριθμος. Και δεν θα βρεθούμε μπροστά άλογο [με άλογο και στρατός με στρατό και το ίδιο λαός με λαό;] Και θα συμβεί να πολεμάει μπροστά η εμπροσθοφυλακή μας, ενώ η [οπισθοφυλακή μας] θα περιμένει εδώ στην Αρούνα χώρα να μπορεί να πολεμήσει; (24) Λοιπόν υπάρχουν δύο (άλλοι) δρόμοι εδώ. Ο ένας απ' αυτούς που περνάει [στα ανατολικά μας] μας βγάζει στην Ταανάχ. Ο άλλος είναι στα βόρεια στο Ντζέφτι (25) και οδηγεί στα βόρεια της Μεγιδδώ. Ας προχωρήσει ο νικηφόρος μας Κύριος μέσω ενός [από τα δυο] μονοπάτια που είναι [ικανοποιητικά] γι' αυτόν, αλλά μη μας οδηγείς στο δύσκολο μονοπάτι».

Οι αγγελιοφόροι [έφεραν ειδήσεις για τον άθλιο εχθρό και η συζήτηση συνεχίστηκε] πάνω [στο] θέμα για το οποίο μιλούσαν πριν. Αυτό που ειπώθηκε από την Αυτού Μεγαλειότητα της Αυλής - οι θεοί να του χαρίζουν ζωή ευημερία και υγεία- (26) Αυτά: [ορκίζομαι], όπως ο Ρά με αγαπάει όπως ο πατέρας μου ο Άμμωνας με ευνοεί, όπως τα [ρουθούνια μου] αναζωογονούνται με ζωή και ικανοποίηση, η μεγαλειότητά μου θα προχωρήσει στο δρόμο την Αρούνα! Όσοι θέλετε από σας πηγαίνετε σ' αυτούς τους δρόμους που είπατε και όποιοι από σας θέλετε ακολουθείστε τη μεγαλειότητά μου! Ίσως μου πούνε «Στάσου» αν αυτοί οι εχθροί που είναι μισητοί στο Ρά, αναγκάσουν τη μεγαλειότητα σου να πάρει άλλο δρόμο επειδή μας φοβήθηκε «αυτό ασφαλώς θα πουν».

Και είπαν ακόμα μπροστά στη Μεγαλειότητά του. «Ας ενέργησε ο Άμμωνας, ο Κύριος των θρόνων των Δυο Χωρών, ο Πρόεδρος του Κάρνακ [σύμφωνα] με τη δική του θέληση! Λοιπόν, θα ακολουθήσουμε τη μεγαλειότητά σου οπουδήποτε και αν πάει η [μεγαλειότητά σας, γιατί ο υπηρέτης θα πρέπει να ακολουθεί τον Κύριό του».

[Και τότε η αυτού μεγαλειότητα απευθύνθηκε σ' όλο το στρατό: «Ακολουθείστε [με γρήγορο βήμα το νικηφόρο Κύριο σας] σ' αυτό το δρόμο που φαίνεται πολύ [στενός]». Σκεφτείτε ότι η μεγαλειότητά του πήρε όρκο λέγοντας: «Δεν θα επιτρέψω [στο νικηφόρο μου στρατό] να προχωρήσει μπροστά από τη μεγαλειότητά μου σ' αυτό το σημείο». Η μεγαλειότητά του αποφάσισε ότι αυτός ο ίδιος θα μπει επικεφαλής του στρατού του. Όλοι έλαβαν γνώση της διαταγής του για πορεία, το άλογο ακολουθούσε το άλογο, ενώ η μεγαλειότητά του ήταν επικεφαλής του στρατού του.

Χρόνος 23ος, 1η του μήνα στην Τρίτη εποχή, 19η ημέρα (27)- ξύπνησαν στην σκηνή, στη σκηνή της ζωής - ευτυχία και υγεία έχουν- στην πόλη Αρούνα. Ύστερα προχώρησαν προς βόρεια με επικεφαλής την αυτού μεγαλειότητα κρατώντας τον πατέρα του Άμμωνα Ρά (28), Κύριο του θρόνου των Δύο Χωρών που ανοίγει το δρόμο μπροστά από τη μεγαλειότητα του (29), ενώ ο Χαρακτί έδινε θάρρος [στις καρδιές του νικηφόρου μας στρατού] και ο πατέρας μου Άμμωνας δυνάμωνε το μπράτσο [της μεγαλειότητά μου]...

Ύστερα η μεγαλειότητα [του] προχώρησε μπροστά (30) [επικεφαλής] του [στρατού του] που ήταν [προετοιμασμένος] σε πολλές παρατάξεις. [Δεν συνάντησε] πουθενά ούτε ένα [εχθρό]. Η νότια πτέρυγα του βρισκόταν στο Ταανάχ, [ενώ η] βόρεια πτέρυγα βρισκόταν στα νότια [της Κοιλάδας του Κίνα (31). Ύστερα η αυτού μεγαλειότητα συγκέντρωσε το στρατό και είπε...! Έπεσαν! Ενώ ο [άθλιος] εχθρός...[Δόξα σε σένα, δόξα] σ' αυτόν τον πανίσχυρο, [δόξα] στη μεγαλειότητα, επειδή το μπράτσο του είναι μεγαλύτερο από το αντίστοιχο άλλου βασιλιά. Και πράγματι προστάτεψε την οπισθοφυλακή του στρατού της αυτού μεγαλειότητας του στην Αρούνα. Ενώ η οπισθοφυλακή του νικηφόρου στρατού της αυτού μεγαλειότητας εξακολουθούσε να είναι στην [πόλη] Αρούνα, η εμπροσθοφυλακή είχε βγει στην Κοιλάδα του [Κίνα] και απλώθηκε σ' όλο το στόμιο της Κοιλάδας. Και τότε είπαν στην αυτού μεγαλειότητα - να του χαρίσουν οι θεοί ζωή, ευτυχία και υγεία- « Η μεγαλειότητα του προχώρησε με τον νικηφόρο στρατό του και γέμισε την κοιλάδα. Και τώρα ο νικηφόρος μας άρχοντας, ας ακούσει και μας αυτή τη στιγμή ας προσέξει και μας στην οπισθοφυλακή του στρατού του και το λαό. Όταν θα φτάσει και η οπισθοφυλακή, στο ανοικτό μέρος, θα πρέπει να πολεμήσουμε τους ξένους και δεν θα έχουμε πια κανένα φόβο στην καρδιά μας για την οπισθοφυλακή του στρατού μας». Η αυτού μεγαλειότητα σταμάτησε λίγο έξω [κάθισε] εκεί και κοιτούσε την οπισθοφυλακή του νικηφόρου στρατού. Ύστερα οι [άρχοντες] σταμάτησαν να έρχονται από το μονοπάτι όταν η σκιά είχε γυρίσει στο αντίθετο (32). Η αυτού μεγαλειότητα έφτασε στα νότια της Μεγιδδώ στις όχθες του μικρού ποταμού Κίνα, όταν σήμανε η έβδομη ώρα της ημέρας. Τότε στήθηκε εδώ ένα στρατόπεδο για τη μεγαλειότητα του και κείνος μίλησε σ' ολόκληρο το στρατό [και είπε] « Ετοιμάστε τα όπλα σας αφού ο μοναδικός (33) θα μπει στη μάχη μ' αυτό τον άθλιο εχθρό πρωί-πρωί, επειδή ένας είναι....!» Έμεινε σε ειδικό χώρο ζωής, ευδαιμονίας και υγείας. Φρόντισε για τους αξιωματούχους του. Έδωσε τροφή στους ακολούθους του. Έβαλε σκοπιές και τους είπε: «Να είστε προσεκτικοί, να είστε άγρυπνοι».


Στη σκηνή της ζωής της ευδαιμονίας και της υγείας αγρυπνούσαν. Και κείνοι πήγαν να πουν στη μεγαλειότητα του. « Η έρημος είναι ήσυχη, το ίδιο και οι φρουρές στα νότια και στα βόρεια» (34).

Τέλος Α' Μέρους 

Διαβάστε το Β' Μέρος ΕΔΩ