Η πρώτη επαφή των Σοβιετικών με Αεροπλανοφόρο ήρθε σχεδόν ταυτόχρονα με το πέρας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι ιστορικοί μελετητές διαφωνούν...


Η πρώτη επαφή των Σοβιετικών με Αεροπλανοφόρο ήρθε σχεδόν ταυτόχρονα με το πέρας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Κατά την είσοδο του Κόκκινου Στρατού στο Στσέτσιν στις 25 Απριλίου του 1945, γνωστότερο ως Στετίνο στα Ελληνικά, πόλη στη βορειοδυτική Πολωνία σήμερα και συγκεκριμένα στη δυτική Πομερανία, ανακάλυψαν το λείψανο ενός Γερμανικού Αεροπλανοφόρου να κείτεται στα ρηχά νερά του ποταμού Parnitz μόλις τρία χιλιόμετρα μακριά από την πόλη. Επρόκειτο για το Αεροπλανοφόρο του Χίτλερ, το Graf Zeppelin, το οποίο οι υποχωρούντες Γερμανοί είχαν καταφέρει την τελευταία στιγμή να αυτοβυθίσουν ανοίγοντας καταρχήν τις βαλβίδες έρματος και κατά δεύτερον με πρόχειρους εκρηκτικούς μηχανισμούς οι οποίοι όμως επέφεραν το τελικά επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.


Η τύχη του Γερμανικού Αεροπλανοφόρου Graf Zeppelin από εκεί και πέρα σχεδόν χάνεται γιά πολλές πολλές δεκαετίες. Οι ιστορικοί μελετητές διαφωνούν μεταξύ τους για το τι σχετικά απέγινε το μοναδικό Αεροπλανοφόρο του Χίτλερ. Σύμφωνα με τις επικρατούσες απόψεις οι Σοβιετικοί κατάφεραν τελικά να ανασύρουν το σκάφος και να προσπαθήσουν να προβούν στις αναγκαίες επιδιορθώσεις προσκειμένου να διεκδικήσουν την κυριότητά του βάση της Τριπλής Ναυτικής Συμφωνίας περί διαμοιρασμού των Ναυτικών Μονάδων επιφανείας και υποβρυχίων των Δυνάμεων του Άξονα - που έλαβε μέρος αμέσως μετά το πέρας τις Συνάντησης κορυφής του Πότσδαμ. Όμως, ενώ κατάφεραν να ανασύρουν το σκάφος δεν μπόρεσαν τελικά μέσα στο προβλεπόμενο χρονικό διάστημα που προέβλεπε η συμφωνία να κάνουν τις απαραίτητες επισκευές που απαιτούνταν προκειμένου το πλοίο να είναι αξιόπλοον. Έτσι αυτό χαρακτηρίστηκε κατηγορίας Γ και έπρεπε να βυθιστεί. Εντούτοις οι σοβιετικοί δεν το έβαλαν κάτω. Προσπάθησαν να ρυμουλκήσουν στα κρυφά το Γερμανικό Αεροπλανοφόρο για περαιτέρω έρευνα στο Λένινγκραντ όμως λίγο έξω από το Στσέτσιν το σκάφος προσέκρουσε σε νάρκη και ήταν σχεδόν αδύνατη η υπό αυτή την κατάσταση μεταφορά του. Εν τέλη στις 17 Μαρτίου του 1947 το Ανώτατο Υπουργικό Συμβούλιο της ΕΣΣΔ έδωσε την άδεια να βυθιστεί. Έτσι μεταφέρθηκε κακήν κακώς έξω από το λιμάνι της Swinemunde, πόλη της σημερινής Πολωνίας, όπου έγινε διπλή αποτυχημένη προσπάθεια βύθισής του με εκρηκτικά. Στην συνέχεια έγινε μία πρώτη αποτυχημένη προσπάθεια να βυθιστεί το σκάφος με τορπιλισμό καθώς η τορπίλα που εξαπολύθηκε από τορπιλοβόλο πλοίο έσκασε πάνω στην κύρια θωράκιση του πλοίου και δεν κατάφερε τελικά να το διαπεράσει. Μετά από λίγο διατάχθηκε και δεύτερος τορπιλισμός, από Αντιτορπιλικό αυτή την φορά, ο οποίος έμελλε να προβεί καίριος και να βυθίσει τελικά το Graf Zeppelin σε μόλις 25 λεπτά της ώρας. Το ναυάγιο του ανακαλύφθηκε σχετικά πρόσφατα, το 2006.

Το περιληπτικό αυτό κείμενο αποτελεί ένα μικρό αφιέρωμα στην ιστορία αμαρτωλή και πλήρως αποτυχημένη προσπάθεια των Σοβιετικών να ενταχθούν επάξια στο παγκόσμιο κάστ των Ναυτικών Δυνάμεων που έχουν στους Στόλους τους Αεροπλανοφόρα. Η Σοβιετική Ένωση, όσο και η διάδοχος της σημερινή Ρωσική Κοινοπολιτεία δεν αξιοποίησαν το αεροπλανοφόρο ως κύρια στρατηγικό ναυτική μονάδα επιφανείας του στόλου τους. Οι λόγοι είναι πολλοί και ποικίλουν ανάλογα με τον ιστορικό μελετητή. Ένας βασικός λόγος ήταν η ανέκαθεν έλλειψη σοβαρής τεχνογνωσίας και ζήλου γενικά στα περί των ναυτικών θεμάτων. Αν και το «Ξανθό Γένος» έλκει τις καταβολές του από τους φοβερούς θαλασσοπόρους του Βορρά Βίκινγκς, εντούτοις, οι όποιες προσπάθειες έγιναν από την εποχή του μέγα Πέτρου να καταστήσουν την Τρίτη Ρώμη θαλασσοκράτειρα έπεσαν στο κενό. Ακόμα μέχρι τις μέρες μας ο γερασμένος πλέον στόλος των Ρώσων δεν αποτελεί σοβαρή απειλή για τους δυτικούς, αν και δω θα πρέπει να σημειώσουμε ότι τα Σοβιετικά και Ρωσικά Πυρηνικά υποβρύχια αποτελούν εξαίρεση. Επίσης το κόστος σχεδίασης, ανάπτυξης, κατασκευής και συντήρησης πλωτών μονάδων του αντίστοιχων των Αμερικανικών αεροπλανοφόρων ήταν κάτι που η πολυπαθής Σοβιετική οικονομία δεν μπορούσε εύκολα να αντεπεξέλθει. Ένας ακόμη λόγος ήταν η έλλειψη ναυτικών βάσεων εκτός Σοβιετικής Ένωσης, όπως και σήμερα εκτός Ρωσίας, κάτι που καθιστούσε ευάλωτα τα Σοβιετικά/Ρωσικά Αεροπλανοφόρα, όπως και η αδυναμία συγκρότησης ενός ικανού στόλου συνοδείας που θα μπορούσε να προστατέψει ουσιαστικά μία τόσο πολύτιμη μονάδα επιφανείας. Αλλά πάνω από όλα ήταν και θέμα νοοτροπίας και προτεραιοτήτων. 

Έπρεπε να περάσουν σχεδόν είκοσι ολάκερα χρόνια μέχρι οι σοβιετικοί να προσπαθήσουν να ρίξουν στην θάλασσα μία μονάδα η οποία θα μπορούσε κάπως να ονομαστεί "Αεροπλανοφόρο". Αυτό δεν ήταν άλλο από το Ελικοπτεροφόρο Moskva (1964–1991) το πρώτο της ομώνυμης κλάσης πλοίων (Moskva class), το έτερο ήταν το Leningrad (1968–1991). Εντούτοις όμως και τα δύο ήταν μόνο κατ’ ευφημισμό Αεροπλανοφόρα καθώς ο σχεδιασμός τους ήταν βασισμένος πάνω σε σκάφος τύπου Βαρέως Καταδρομικού Μάχης. Για αυτήν την Σοβιετική κλάση «Αεροπλανοφόρων» όμως θα μιλήσουμε σε επόμενο άρθρο.

 


 

Ηωάνης Αρκουλής - Αρκολεών

Share To:

Arkoleon

Post A Comment: